Arkeologlar tarafından yapılan kazılarda bulunan yerleşim yerleri insan yaşamının nasıl başladığına dair birçok bilgi verir. Kazılarda bulunan her nesne insanlığın toplum yaşamı için attığı adımların görülmesini sağlar. Arkeoloji biliminin sunduğu bu olanaklar bizlere dinler tarihi hakkında da birçok öngörü de sunar. Bunun en büyük örneği, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan Göbeklitepe. Eğer insanlık tarihiyle ilgileniyorsanız Göbeklitepe hakkında kısa bilgileri incelemenizde fayda var.

Dinler tarihi açısından Göbeklitepe önemi saymakla bitmez. Çünkü ülkemiz sınırları içerisinde bulunan ve dünyanın en eski kült yeri olan Göbeklitepe hem toplum yaşamı hem de inanç sistemleri açısından birçok bilgi sunar. 12.000 yıllık büyük geçmişiyle insanlığın Dünya’daki ilk topluluk hareketlerini barındıran bu bölge sunduklarının yanı sıra gizemleriyle de bilim dünyasının gündeminde. Peki nedir Göbeklitepe’yi bu kadar değerli ve gizemli kılan? Bu yazımızda ülkemiz için önemli değerler arasında yer alan Göbeklitepe hakkında bilgileri sizin için derledik. Göbeklitepe kaç yıllık ve ne zaman bulundu gibi sorularınızın cevabını alt başlıklarda bulabilirsiniz.

Göbeklitepe Tarihi

MÖ 9600–9500 tarihlerinde kurulduğu tahmin edilen Göbeklitepe, günümüze kadar ulaşabilen en eski tapınağı olarak bilinir. Bilim insanları tarafından “tarihin sıfır noktası” olarak da nitelendirilen bu bölge bulunan yapılar toplum yaşamının ne kadar eskiye dayandığının en büyük göstergesi. Megalit olarak adlandırılan taş sütunlardan oluşan bu yapının Neolitik Çağ’a ait olduğu düşünülmektedir. Yuvarlak planda dizilmiş 10-12 dikilitaş bulunan kült yerinin odalarla inşa edilmiş olması, bilim insanlarına Göbeklitepe’nin yerleşim yeri olabileceğini düşündürmüştür. Fakat çevrede hiçbir konuta dair kalıntı bulunmaması Göbeklitepe’nin bir din merkezi olabileceği düşüncesini ortaya çıkarmıştır. Çünkü insan görünümünü andıran sütunlar barındıran bu kült yerinde birçok insan, hayvan ve doğa motifleri yer almaktadır. Bilim insanları motifleri değerlendirerek Göbeklitepe’nin tarım ve hayvancılığa geçiş yapmakta olan son avcı toplayıcı gruplar tarafından inşa edildiğini düşünmektedir. Yapılarda bulunan göstergeleri ve yerleşim mimarisiyle Göbeklitepe hikayesi Neolitik Çağ’a dair birçok bilgiyi değiştirmiş ve tarihin yeniden yazılmasını sağlamıştır.

Göbeklitepe Nerede?

Yerleşik yaşama geçiş döneminin baştan yazılmasına sebep olan Göbeklitepe, Anadolu topraklarının insanlık tarihindeki önemini gösteren bölgelerden birisi. Her yapının söz konusu döneme dair bilgiler sunduğu bu kült yeri Şanlıurfa il merkezinin 18 km kuzeydoğusunda yer alıyor. Şanlıurfa merkezinden taksi veya otobüs ile bölgeyi ziyaret edebilirsiniz. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan bu bölgenin yalnızca bir bölümü ziyaretçi kabul ediyor. Çünkü bu bölgede halen kazı çalışmaları devam ediyor. Müzekart kullanarak Göbeklitepe’nin kazı çalışmalarının yapılmadığı bölgelerini bir saat süre sınırıyla inceleyebilirsiniz.

Göbeklitepe Ne Zaman Bulundu?

Ülkemizin önemli değerleri arasında yer alan Göbeklitepe 1963 yılında İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi’nin yaptığı bir yüzey araştırması sırasında keşfedildi. Bölgenin asıl değeri ise 1994 yılında Profesör Klaus Schmidt tarafından yapılan keşifler sonucunda anlaşıldı. Profesör Schmidt 1960 yılında yayınlanan belgelerde Göbeklitepe bölgesinde çeşitli kalıntılar bulunduğunu öğrenerek bu bölgenin keşfini gerçekleştiriyordu. Bu süreçte günümüz Göbeklitepe arazisinin sahibi olan Mahmut Yıldız, Profesör Klaus Schmidt’i bölgeye götürerek bölgeyi keşfetmesini sağladı. Profesör Schmidt bu bölgedeki heykellerin insan yapımı olduğunu anlayarak hemen araştırmalara başladı. Bunun sonucunda Göbeklitepe’nin tüm zamanların en büyük taş devri keşfini gerçekleştirdi.

İnsanlık tarihinin yeniden yazılmasını sağlayan Göbeklitepe’de yapılan kazı çalışmaları halen devam etmekte. Bilim insanları bulduğu kalıntılar arasında bağlantı kurarak bu bölgenin hikayesini öğrenmeye çalışıyor. Fakat Göbeklitepe’nin zenginliği bu anlaşılmazlığın uzun yıllar sürebileceğini gösteriyor.